بررسی نگاه حکما و اهل معرفت به تفسیر «مفاتح الغیب» در آیه 59 انعام
نویسنده
چکیده مقاله:
فیلسوف و عارف مسلمان از رهگذر مطالعات و تعمقهای عقلی و شهودی خود پیرامون هستی به برخی قوّتهای هستیشناسانه دست مییابد که در پی آن از فهم و تفسیری برتر از سطح فهم و تفسیر عرفی و عمومی مردم از آیات و روایات ناظر به مسائل هستیشناسانه برخوردار میشود. فهم برتر فیلسوفان و عارفان مسلمان از «مفاتح الغیب» در آیه 59 انعام شاهدی بر این مدعا است. در حالی که سایر مفسران، سخن چندانی در تفسیر آن نداشتهاند، آنان با حفظ ضوابط تفسیری و بدون خروج از ظهور مستفاد از لفظ آیه، بهتفصیل پیرامون تبیین و تحلیل معنای مراد از آن سخن گفتهاند. ایشان در تفسیر آیه فوق، «مفاتح الغیب» را اشاره به لایههای بطونی و غیبی عالم دانسته است که البته هر کدام از آنها به نوعی کلید و مخزن غیب الهی بهشمار میرود. بر این اساس «مفاتح الغیب» در کلمات آنان به علل و مبادی عالیه عالم، مفارقات عقلیه، مرتبه قضای الهی، علم عنایی واجب تعالی، اسما و اعیان ثابته در تعین ثانی و بالأخره حقایق اسما در تعین اول تفسیر شده است. اینگونه تفاسیر، در صورت حفظ ضوابط و سازگاری با اصول شریعت، قدمی مهم در نزدیکی عقل و شهود و دین است.
منابع مشابه
علّامه طباطبایی و معناشناسی اسماء در آیه «و علّم آدم الأسماء»
در معناشناسی «الاسماء» در آیه «و علّم آدم الأسماء ...»، میانمفسران شیعه اختلاف نظر جدی وجود دارد. بر پایه دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی; در المیزان و همچنین تفسیر تسنیم، مقصود از «الاسماء» در این آیه «مفاتح» (انعام: 59)و «خزائن» (حجر: 21) است. این تبیین معناشناختی از اسماء در این نظریه مبتنی بر سهاصل اراده مسمّیات اسماء از «الاسماء» در آیه مذکور، مخلوق بودن «مفاتح الغیب» و اطلاقداشتن «شیء» در آیه...
متن کاملبررسی برداشتهای تفسیری علامهطباطبایی درباره آیات مربوط به لوح محفوظ
این مقاله کوشیده است تا با رویکردی تفسیری ـ روایی، برداشتهای تفسیری علامه طباطبایی درباره لوح محفوظ و موارد مرتبط با آن مانند خزائن الهی و برخی از ویژگیهای لوح محفوظ مانند اتصاف آن به حکیم بودن را مورد بررسی قرار دهد. به شهادت آیات و روایات، محفوظ بودن لوح، بهمعنای مصونیت حقیقت ماورایی قرآن از دستبرد و مسّ و شهود نامحرمان درگاه الهی است و بهمعنای محفوظ بودن آن از تغییر نیست. همچنین صفت «ح...
متن کاملمقایسه دو رویکرد قرآنی و حدیثی در تفسیر «ظلم» به «شرک» در آیه 82 سوره انعام
حدیثسالاری یا ترجیح مقتضای احادیث بر مقتضای ظاهر آیات قرآن کریم، در برخی از تعابیر محدثان دیده میشود که در مفهوم نظری و از حیث مصداق و نمونه نیازمند بررسی است. در زمینه مصداقیابی، شاید بتوان تفسیر «ظلم» به «شرک» در سوره انعام را یکی از بارزترین مصادیقی برشمرد که ریشه در حدیثسالاری دارد. «ظلم» در آیه 82 سوره انعام بهصورت نکره در سیاق نفی استعمال شده و تعمیم معنا را افاده میکند، ولی با تکی...
متن کاملتفسیر تطبیقی آیه «انذار» از نگاه فریقین
آیه: (وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَکَ الْأَقْرَبینَ) «شعراء/214» یکی از مهمترین آیاتی است که مأموریت رسول خدا را در مورد دین اسلام و انذارخویشان همراه با تعیین جانشین، به منظور پایهگذاری آن درنخستین هسته مرکزی اسلام درآغاز بعثت، بیان میکند.این،نخستین آیهای است که درروزهای آغازین،پیامبر را به انذارخویشان نزدیک خود دستورمی دهد وبا وجود فراگیر بودن انذار، به دلایلی،ازبستگان نزدیک وی، آغاز میشود. تفسیر درست آیه و ا...
متن کاملعلّامه طباطبایی و معناشناسی اسماء در آیه «و علّم آدم الأسماء»
در معناشناسی «الاسماء» در آیه «و علّم آدم الأسماء ...»، میانمفسران شیعه اختلاف نظر جدی وجود دارد. بر پایه دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی; در المیزان و هم چنین تفسیر تسنیم، مقصود از «الاسماء» در این آیه «مفاتح» (انعام: 59)و «خزائن» (حجر: 21) است. این تبیین معناشناختی از اسماء در این نظریه مبتنی بر سهاصل اراده مسمّیات اسماء از «الاسماء» در آیه مذکور، مخلوق بودن «مفاتح الغیب» و اطلاقداشتن «شیء» در آیه...
متن کاملنقد و بررسی آرای مفسران در تحلیل و تفسیر روایات آیه اهل الذکر
در تفاسیر مهم فریقین، اهل الذکر در آیه 43 سوره نحل وآیه 7 سوره انبیاء به اعتبار سیاق و مورد نزول به افراد غیر معصوم همچون اهل کتاب، عالمان اهل کتاب، آگاهان به تاریخ پیامبران تفسیر شده است.لیکن در روایات متعددی که از امامان شیعه با سند صحیح و معتبر رسیده اهل الذکر در آیه شریفه منحصراً ائمه اهل بیت (علیهم السلام معرفی گردیده و نظر کسانی که مراد از اهل الذکر را اهل کتاب میدانند نفی و تخطئه شده ا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 8 شماره 31
صفحات 97- 112
تاریخ انتشار 2017-10
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023